How to secure our Aadhar details: आधार कार्ड हे भारतीय नागरिकांसाठी एक महत्त्वाचे ओळखपत्र आहे, ज्याचा वापर सरकारी योजनांपासून बँकिंग आणि मोबाईल सेवांपर्यंत विविध क्षेत्रांमध्ये अनिवार्य आहे. मात्र, आधारशी जोडलेल्या डेटामुळे घोटाळे करणारे नागरिकांना सहज लक्ष्य करत आहेत. तुमच्या आधारचा गैरवापर तर होत नाही ना, हे तपासण्यासाठी आणि आधार अधिक सुरक्षित ठेवण्यासाठी UIDAI (युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडिया) कडून काही महत्त्वाच्या सुविधा दिल्या गेल्या आहेत.
तुमच्या आधारचा गैरवापर तपासण्यासाठी पद्धत
तुमच्या आधार क्रमांकाचा गैरवापर तर होत नाही ना, हे जाणून घेण्यासाठी UIDAI च्या myAadhaar पोर्टलचा उपयोग करा. खालील सोप्या स्टेप्सने तुम्ही तुमच्या आधारचा प्रमाणीकरण इतिहास (Authentication History) तपासू शकता:
- myAadhaar पोर्टलवर जा: https://myaadhaar.uidai.gov.in/ या लिंकवर क्लिक करून पोर्टल उघडा.
- आधार क्रमांक प्रविष्ट करा: तुमचा आधार क्रमांक आणि कॅप्चा कोड टाका. नंतर “OTP सह लॉग इन करा” वर क्लिक करा.
- OTP प्रविष्ट करा: तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर आलेला OTP टाका आणि खात्यात लॉग इन करा.
- प्रमाणीकरण इतिहास पाहा: डॅशबोर्डवरील “प्रमाणीकरण इतिहास” (Authentication History) पर्याय निवडा. ज्या कालावधीसाठी तुम्हाला तपास करायचा आहे, त्या तारखा निवडा.
- तपासणी करा: मिळालेल्या लॉगमध्ये अपरिचित किंवा संशयास्पद व्यवहार असल्यास UIDAI च्या टोल-फ्री क्रमांक 1947 वर कॉल करा किंवा ईमेलद्वारे help@uidai.gov.in वर तक्रार पाठवा.
आधार बायोमेट्रिक्स लॉक करण्याची पद्धत
आधार बायोमेट्रिक्स लॉक केल्यास तुमच्या आधारमधील बायोमेट्रिक माहितीचा गैरवापर होण्याची शक्यता कमी होते. UIDAI ने यासाठी एक सोपी प्रक्रिया दिली आहे:
- UIDAI च्या वेबसाईटला भेट द्या: https://uidai.gov.in/ या अधिकृत साइटला भेट द्या.
- “लॉक/अनलॉक बायोमेट्रिक्स” वर क्लिक करा: होमपेजवरील “आधार लॉक/अनलॉक” या पर्यायावर क्लिक करा.
- माहिती भरा: तुमचा व्हर्च्युअल आयडी (VID), नाव, पिन कोड आणि कॅप्चा कोड टाका.
- OTP प्राप्त करा: नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर ओटीपी मागवा आणि तो टाका.
- बायोमेट्रिक्स लॉक करा: OTP वापरून तुमचे आधार बायोमेट्रिक्स सुरक्षितपणे लॉक करा.
बायोमेट्रिक्स लॉक करण्याचे फायदे
- आधार क्रमांकाचा गैरवापर होण्याची शक्यता कमी होते.
- तुम्हाला हवे असल्यास, ही सुविधा पुन्हा अनलॉक करता येते.
सावधानता बाळगणे महत्त्वाचे
- कधीही आधार क्रमांक शेअर करू नका: आधार क्रमांक फक्त विश्वासार्ह आणि अधिकृत पोर्टलवरच वापरा.
- संशयास्पद कॉल्स किंवा मेसेजपासून सावध रहा: आधार संबंधित कोणतीही माहिती विचारणाऱ्या अनोळखी व्यक्तींना माहिती देऊ नका.
- UIDAI च्या अधिकृत साधनांचा वापर करा: तुमच्या आधारसंबंधित सर्व समस्यांसाठी UIDAI च्या पोर्टल आणि हेल्पलाइनवर विश्वास ठेवा.
आधार कार्ड हे तुमच्या वैयक्तिक आणि आर्थिक व्यवहारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे त्याचा गैरवापर टाळण्यासाठी UIDAI च्या वरील उपायांचा अवलंब करा.