IRCTC new askDISHA AI ticket booking system: भारतीय रेल्वेचा प्रवास हा देशातील लाखो लोकांसाठी दैनंदिन जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. अनेक वर्षांपासून, रेल्वे प्रवासाच्या तिकिटांची बुकिंग ही एक किचकट प्रक्रिया होती, ज्यासाठी प्रवाशांना तिकीट खिडकीवर दीर्घ प्रतीक्षा करावी लागत असे किंवा तिकीट एजंटांच्या माध्यमातून बुकिंग करावी लागत असे. मात्र, डिजिटल युगाच्या आगमनानंतर भारतीय रेल्वेने आपल्या तिकीट बुकिंग सेवांमध्ये मोठ्या प्रमाणात सुधारणा केल्या आहेत, आणि या दिशेने IRCTC (Indian Railway Catering and Tourism Corporation) ने विशेष पुढाकार घेतला आहे.
IRCTC ची नवीन तिकीट बूकिंग संकल्पना
IRCTC ने आपल्या प्रवाशांसाठी तिकीट बुकिंगची प्रक्रिया अधिक सुलभ बनवण्यासाठी नवनवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब केला आहे. एक काळ होता जेव्हा प्रवाशांना तिकीट बुकिंगसाठी हाताने फॉर्म भरावे लागत होते, मात्र आता ही गोष्ट टाइपिंगशिवाय आणि प्रत्यक्ष उपस्थित राहिल्याशिवाय केला जाऊ शकतो. म्हणून IRCTC ने नव्याने व्हर्च्युअल व्हॉईस असिस्टंट आणि जनरेटिव्ह AI आधारित AskDISHA चॅटबॉटचे अपग्रेडेड व्हर्जन सादर केले आहे. या चॅटबॉटच्या मदतीने आता प्रवासी त्यांच्या आवाजाचा वापर करून रेल्वे तिकीट बुक करू शकतात.
UPI ID वापरुन सहज पेमेंट करू शकाल
IRCTC च्या या नूतनीकरणामुळे प्रवाशांना तिकीट बुकिंग आणि पेमेंट प्रक्रियेत सुलभता मिळणार आहे. या योजनेची आणखी एक मोठी गोष्ट म्हणजे IRCTC आणि NPCI (National Payments Corporation of India) यांच्यातील भागीदारीअंतर्गत, UPI (Unified Payments Interface) आधारित पेमेंट सेवा सुरू करण्यात आली आहे, ज्यामुळे प्रवासी त्यांच्या UPI ID किंवा मोबाईल क्रमांकाचा वापर करून सहजतेने पेमेंट करू शकतात. विशेष म्हणजे, आता प्रवाशांना फक्त बोलून देखील पेमेंट करण्याची सुविधा उपलब्ध झाली आहे.
AI चॅटबॉट द्वारे सेवांचा लाभ घेऊ शकता
हे AI आधारित चॅटबॉट तिकीट बुकिंग, तिकीट रद्द करणे, पीएनआर स्टेटस तपासणे यांसारख्या सेवांसाठी वापरले जाऊ शकते. आस्कडिशा (AskDISHA) च्या नवीन फीचर्समुळे भारतीय रेल्वेने डिजिटलायझेशनच्या दिशेने आणखी एक पाऊल टाकले आहे. यामध्ये प्रवाशांना बोर्डिंग स्टेशन, डेस्टिनेशन स्टेशन, ट्रेन नंबर, प्रवासाची तारीख, आणि प्रवाशांची नावे यासारखी महत्त्वाची माहिती भरून तिकीट बुकिंग करता येते. एकदा ही माहिती भरल्यानंतर, यूजर कन्व्हर्सेशनल UPI पेमेंटचा पर्याय निवडून आपल्या आवाजाच्या आधारे पेमेंट सुद्धा करू शकतो.
डिजिटल पेमेंट प्रक्रिया होणार अधिक सुलभ आणि सुरक्षित
या AI तंत्रज्ञानामुळे टाइपिंगची आवश्यकता दूर झाली असून, प्रवाशांना जलद आणि सुलभ सेवा मिळू लागली आहे. IRCTC आणि CoRover यांच्यामधील सहकार्यामुळे या प्रणालीमध्ये बदल करण्यात आले आहेत. CoRover च्या Bharat GPT पेमेंट गेटवेचा वापर करून या संपूर्ण प्रक्रियेला सुरक्षित बनविण्यात आले आहे. पेमेंट प्रक्रियेची सुरक्षितता राखण्यासाठी पेमेंट गेटवे API वापरले गेले आहे, ज्यामुळे प्रवाशांची कन्फिडेन्शियल माहिती सुरक्षित राहणार आहे.
IRCTC ने या प्रणालीला अधिक प्रभावी बनविण्यासाठी तांत्रिक सुधारणा केल्या आहेत, ज्यामुळे तिकीट बुकिंगची प्रक्रिया जलद झाली आहे. ही नवीन प्रणाली वापरण्यास अतिशय सोपी असल्यामुळे तिकीट बुक करताना प्रवाशांना फक्त त्यांचा आवाज वापरून आवश्यक असलेली माहिती भरावी लागते, आणि पेमेंट प्रक्रिया देखील त्यांच्या व्हॉइस कमांडने पूर्ण होते. या सुविधेमुळे तिकीट बुकिंग आणि पेमेंट या दोन महत्त्वाच्या टप्प्यांवर लागणारा वेळ मोठ्या प्रमाणात कमी झाला आहे.
रेल्वेच्या प्रवासात अधिक सुसूत्रता येणार
तिकीट कॅन्सलेशन आणि पीएनआर स्टेटस तपासण्यासारख्या सेवांमध्येही ही सुविधा उपलब्ध असल्याने प्रवाशांना त्यांच्या प्रवासात अधिक सुसूत्रता येणार आहे. भारतीय रेल्वेची या नवीन डिजिटल तिकीट बुकिंग प्रणालीमुळे केवळ प्रवाशांना सुविधा मिळत नाही, तर देशातील आर्थिक व्यवहारांमधे देखील हे एक महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे. AI आणि जनरेटिव्ह AI च्या सहाय्याने, भारतीय रेल्वेने डिजिटल परिवर्तनाच्या दिशेने आणखी एक महत्त्वाचे पाऊल उचलले आहे.
प्रवाशांना रेल्वे प्रवासात येणार सुलभता
यामुळे फक्त तिकीट बुकिंगच नाही, तर रेल्वेच्या सर्वांगीण सेवेत मोठ्या प्रमाणात सुधारणा होत आहे. तसेच, भविष्यात या प्रणालीमध्ये आणखी सुधारणा करण्यात येणार असून, प्रवाशांना अधिक सहज आणि सुलभ अनुभव प्रदान करण्यात येणार आहे. या प्रक्रियेमुळे केवळ वेळ वाचत नाही, तर तांत्रिकदृष्ट्या सुरक्षिततेतही वाढ झाली आहे. भारतीय रेल्वेचा हा क्रांतीकरी निर्णय प्रवाशांच्या दैनंदिन जीवनामधे नक्कीच एक चांगला बदल घडवून आणणार का? हे पाहणे महत्वाचे ठरणार आहे.
UPI आणि AI च्या एकत्रित वापरामुळे भारतात डिजिटल बुकिंग प्रणालीचे एक नवे पर्व सुरु झाले आहे, ज्यामुळे रेल्वे प्रवास अधिक सुलभ, जलद, आणि सुरक्षित बनला आहे.
हे पण वाचा » रेशन कार्ड साठी घरबसल्या ऑनलाईन अर्ज करा; वाचा सविस्तर माहिती
हे पण वाचा » शेतकऱ्यांना होणार मोठा फायदा, केंद्र सरकारने दिली “डिजिटल कृषी मिशन” ला मंजुरी; जाणून घ्या सविस्तर..