Agriculture Estimated crop rate in 2024:राज्यातील शेतकऱ्यांमध्ये सध्या हमीभावाबाबत नाराजी दिसून येत आहे, कारण मागील काही वर्षांपासून अनेक शेतमालांच्या किमती हमीभावापेक्षा कमी आहेत. विशेषतः सोयाबीन, कापूस, मका, आणि हरभऱ्याच्या बाबतीत हे चित्र अगदी ठळकपणे दिसून येत आहे. यामुळे शेतकरी चिंतेत आहेत की आगामी महिन्यांत त्यांच्या शेतमालाला हमीभाव मिळेल का? कृषी विभागाने यंदाच्या वर्षात ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान शेतमालांच्या किमती कशा असतील, याचा अंदाज वर्तवला आहे. शेतकऱ्यांच्या अपेक्षा आणि सरकारच्या अंदाजामध्ये तफावत दिसून येत आहे.
कापूस हमीभाव आणि अंदाज
कापसाच्या बाबतीत, सरकारने मध्यम धाग्यासाठी ७१२१ रुपये प्रति क्विंटल तर लांब धाग्यासाठी ७५२१ रुपये प्रति क्विंटल हमीभाव जाहीर केला आहे. मागील वर्षाच्या तुलनेत कापसाच्या हमीभावात ५०१ रुपयांची वाढ करण्यात आली आहे. तरीही, कृषी विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, कापसाचे बाजार भाव ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान ७००० ते ८००० रुपये प्रति क्विंटल असू शकतात. याचा अर्थ असा आहे की शेतकऱ्यांना हमीभावाच्या जवळपास किंमत मिळण्याची शक्यता आहे, परंतु हमीभावाच्या वर जाण्याची शक्यता कमी दिसत आहे.
सोयाबीनचा हमीभाव आणि अंदाज
सोयाबीनच्या बाबतीत शेतकऱ्यांमध्ये विशेष नाराजी आहे, कारण मागील वर्षभरापासून सोयाबीनच्या किमती हमीभावाच्या खाली होत्या. यंदा, सरकारने सोयाबीनचा हमीभाव ४८९२ रुपये प्रति क्विंटल केला आहे, ज्यात २९२ रुपयांची वाढ झाली आहे. परंतु यामुळे शेतकऱ्यांच्या अडचणी कमी झालेल्या नाहीत. कारण, कृषी विभागाच्या अंदाजानुसार, सोयाबीनचे भाव ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान ४३०० ते ५००० रुपये प्रति क्विंटल राहतील. याचा अर्थ, हमीभावाच्या जवळपास असलेल्या या किमतीत शेतकऱ्यांच्या अपेक्षांनुसार वाढ होण्याची शक्यता कमीच दिसत आहे.
मका उत्पादन आणि हमीभाव
जागतिक स्तरावर मक्याच्या उत्पादनात घट झाली आहे, आणि भारतातही मक्याचे उत्पादन यंदा १२२०५ लाख टन झाले आहे, जे मागील वर्षाच्या तुलनेत कमी आहे. तरीसुद्धा, कृषी विभागाच्या मते, मक्याचे भाव ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान २००० ते २५०० रुपये प्रति क्विंटल असण्याची शक्यता आहे. ही किंमत हमीभावापेक्षा कमी असल्याने शेतकऱ्यांमध्ये अस्वस्थता निर्माण करू शकते.
तूर आणि हरभऱ्याचे अंदाजीत भाव
तुरीच्या उत्पादनात यंदा एक टक्क्याची घट झाल्याचे दिसत आहे, आणि कृषी विभागाच्या अंदाजानुसार, तुरीचा भाव ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान १०००० ते १२००० रुपये प्रति क्विंटल असू शकतो. तुरीच्या उत्पादनातील घट आणि आयातीचा विचार करता, हे भाव शेतकऱ्यांच्या अपेक्षेपेक्षा काहीसे चांगले दिसून येत आहेत, परंतु उत्पादन कमी असल्यामुळे शेतकऱ्यांना या भावातसुद्धा समाधान मानावे लागण्याची शक्यता आहे.
हे पण वाचा » 90 दिवसांसाठी सोयाबीनला किमान 4892/- रुपये हमीभावाने खरेदी मिळणार!
हरभऱ्याच्या बाबतीत, भारतात मागील काही वर्षांपासून उत्पादनात चढउतार दिसत आहे. यंदा हरभऱ्याच्या उत्पादनात घट झाली आहे, आणि कृषी विभागाच्या अंदाजानुसार, ऑक्टोबर ते डिसेंबर दरम्यान हरभऱ्याला ६००० ते ८००० रुपये प्रति क्विंटल भाव मिळण्याची शक्यता आहे. हा भाव शेतकऱ्यांसाठी काही प्रमाणात समाधानकारक असू शकतो, परंतु या किमतीतून त्यांचा संपूर्ण खर्च निघणार का? हा प्रश्न मात्र कायमच आहे.
शेतकऱ्यांवर होणारे परिणाम
शेतमालाच्या किमतींबाबत जाहीर झालेल्या या अंदाजांमुळे शेतकऱ्यांमध्ये चिंता वाढली आहे. मक्याच्या किमती हमीभावापेक्षा कमी राहणार असल्याचा अंदाज वर्तवल्याने शेतकऱ्यांना काही प्रमाणात आर्थिक नुकसान सहन करावे लागू शकते. तसेच, सोयाबीन आणि कापूस या मुख्य पिकांच्या किमती देखील हमीभावाच्या जवळपास असल्या तरी शेतकऱ्यांना अपेक्षित भाव मिळण्याची शक्यता कमी दिसून येत आहे.
हे पण वाचा » पहिल्याच वर्षी 24 लाखांचा नफा! तरुणाने ‘दीड एकरात’ लावली तैवान पेरूची बाग..
यंदा सोयाबीनचे उत्पादन वाढणार असल्याचा अंदाज व्यक्त केला गेला आहे, परंतु खरिपातील सोयाबीनच्या पिकाचे नुकसान झाल्यामुळे, उत्पादन वाढले तरी किमतीत मोठी वाढ होण्याची शक्यता नाही. शेतकऱ्यांसाठी हा एक चिंतेचा विषय बनला आहे, कारण वाढलेल्या हमीभावाच्या तुलनेत बाजारात मिळणारे दर कमी असतील, तर त्यांच्या उत्पादनात घट होईल.
कृषी विभागाने जाहीर केलेल्या किमती अंदाजे आहेत, पण बाजारातील प्रत्यक्ष स्थिती त्यापेक्षा वेगळी असू शकते. यात शेतकऱ्यांची अपेक्षा आहे की त्यांना कमीतकमी हमीभाव तरी मिळावा, कारण तोच त्यांच्या उत्पन्नाचे मुख्य साधन आहे.
राज्यातील शेतमालाच्या किमतींबाबत आलेले अंदाज शेतकऱ्यांसाठी काहीसे मिश्र स्वरूपातील आहेत. काही पिकांना अपेक्षेप्रमाणे हमीभाव मिळण्याची शक्यता आहे, तर काही पिकांच्या बाबतीत बाजारभाव हमीभावापेक्षा कमी राहण्याची शक्यता आहे. या परिस्थितीत सरकारकडून कोणती पावले उचलली जातात हे पहावे लागणार आहे.